14. Vorden-Zelhem
MOLEN
Het station van Vorden is biedt een treurige aanblik. De ruiten ingegooid, het pand te koop. Ook dit station heeft de kaartjesautomaat niet overleefd. Het enige perronnetje voorziet de reiziger van alles wat hij nodig heeft. Vreemd genoeg blijft de trein die hier uit Doetinchem komt lang wachten tot de trein uit tegengestelde richting arriveert. Logisch want op een enkele spoor kan het een behoorlijke toestand betekenen als dat niet gebeurt. 
Onlogisch ook, want dit duidt erop dat de logistiek van Arriva niet helemaal op orde is. In de Middeleeuwen ontstond Vorden op een aan de “Vordensche” beek gelegen dekzandgebied nabij het kasteel. Het dorp dankt zijn naam vermoedelijk aan het woord ‘voorde’, dat doorwaadbare plaats betekent.
Ik loop in Vorden naar het punt waar ik de vorige keer stopte, voor hotel Bakker. Daar tegenover is nu een kleine markt. Bij een kraam krijg ik een broodje met Heksenkaas aangereikt. Alle markten in dorpen lijken op elkaar, zo is deze ook niet veel anders, dus vertrek ik eerst richting kasteel Vorden. Dit kasteel stamt waarschijnlijk uit de 13de eeuw, maar zag er toen volgens de overleveringen heel anders uit dan nu.
De vierkante toren was in ieder geval onderdeel van het middeleeuwse bouwwerk, maar het kasteel, zoals we het nu zien, is voor het grootste deel gebouwd in de 16de eeuw. De winkelhaakvorm waarin het gebouw is gebouwd kwam toen veel voor. Kenmerkend is een ommuurd voorplein met een ophaalbrug. Het kasteel verloor met de toepassing van kanonnen zijn defensieve functie en werd in de 19de eeuw omgebouwd tot landhuis. In 1873 kwam er een tweede ingang aan de noordzijde met een houten brug over de slotgracht.
Ik loop eerst om het kasteel heen. Het bos is intrigerend. Overal zie ik de rood-witte wandelpad-strepen. Er loopt naast het Pieterpad ook een andere route die het kasteel aandoet.
Een bordje wijst mij op de restanten van de Lodewijkslinde, zo genoemd omdat Lodewijk XIV in het rampjaar 1672 in de schaduw van deze boom heeft gerust tijdens de veldtocht in de Nederlanden. Of deze legende nu op waarheid berust of niet, de Lodewijkslinde is ruim drie eeuwen oud. Het is een zomerlinde of grootbladige linde (Tilia platyphyllos), met een stamomvang van 545 cm. Op 19 juli 2002 ‘ s middags braken van de hoofdstam twee grote takken. Dit gebeurde zonder zware storm of blikseminslag. De stam en de takken bleken behoorlijk rot en verzwakt te zijn en hebben het wellicht door het eigen gewicht van de (natte) bladerkroon begeven. 
De zwaar gehavende boom blijft vanwege zijn fabeltje staan. Nog voor het verlaten van dit eerste stukje van het pad zie ik een mol in het gras. Het beestje is volledig de weg kwijt. Het lukt hem zelfs niet zijn hol te vinden. Later ontmoet ik een eend, die is ook de weg kwijt, achternagezeten door een andere eend met de voorjaar in de kop.
Het landgoed Vorden is zeer uitgebreid en erg mooi. Brede lanen omringen het kasteel. Ik kom op een van die lanen het Pieterpadmonument tegen. In de plaquette staan de voetstappen van Toos en Bertje. Beide dames zijn inmiddels overleden, maar kunnen gerust de bedenkers van de route worden genoemd. Zij waren ervaren wandelaars, die echter altijd in het buitenland wandelden, omdat er toen in Nederland geen langeafstandswandelpaden bestonden. Omdat deze er niet waren, besloten ze de route te beschrijven, “zodat de kinderen het nog eens na konden lopen”.
Al lopende bedachten ze het concept van het Pieterpad, om van Pieterburen in het uiterste Noorden naar de Sint Pietersberg in het uiterste Zuiden te lopen. Inmiddels waakt Maarten, de zoon van Toos, over de nalatenschap. Eerder, in de buurt van Sleen, kwam ik ook een monument voor beide dames tegen. Net voor ik het landgoed verlaat passeer ik nog het Knopenlaantje. Ik doe net als velen voor mij, en maak een knoop in een jonge beuk. Dit knopen leggen is een folkloristische bijzonderheid, verliefde paartjes uit Vorden plachten hun relatie te bezegelen door twee takjes van een beuk in elkaar te knopen. Deze knopen vergroeien snel, hetgeen de bomen in dit ‘Knopenlaantje’ een merkwaardig effect geeft. Helaas stierven in 1976 door de droogte veel beuken in het laantje. Maar ook in de takken van de inmiddels aangeplante jonge laanbomen worden weer knopen gelegd, zodat deze traditie blijft.
Ik ben nu in de Achterhoek, of Graafschap. 
Deze namen worden door elkaar gehaald. Als men het in moderne context over het gebied De Graafschap heeft, dan spreekt men over het oude graafschap Zutphen. Dat mag zijn bestuurlijke zelfstandigheid lang geleden kwijt zijn geraakt, als plaatsbepaling is de naam blijven bestaan, al blijft er begripsverwarring met de naam Achterhoek. Met de (Gelderse) Achterhoek werd oorspronkelijk het gebied beoosten Hamaland bedoeld, het voormalige graafschap Lohn en de Heerlijkheid Borculo dat deel uitmaakte van het bisdom Münster. De paden zijn hier deels zanderig en mooi. Uiteindelijk beland ik in een dorp met de intrigerende naam Linde.
Ik passeer een bordje met Monument erop. Het handje op het bordje verwijst naar een heuvel waarop een aftands en vervallen monument voor een aftandse en afgebroken kapel staat. De Lindensche kapel. Wie zoiets neerzet is naar mijn mening even de weg kwijt geraakt. Omdat ik dat later deze route ook zal doen heb ik er wel begrip voor. In 1837 werd de kapel afgebroken, een lelijk monument dat ook enigszins scheef staat herinnert er aan. Waarschijnlijk was men bang het bouwval te slopen en heeft het monument ter compensatie gediend. Een paar bankjes met blikjes bier laten ook zien dat tegenwoordig Bacchus door de plaatselijke hangjongeren wordt geëerd.
Verderop staat de Lindesche molen met de naam “Ons Belang”, het is een achtkantige beltmolen. De romp van de molen is deels steen en deels met riet gedekt. De kap is geheel met riet gedekt. De wieken hebben een vlucht van 22,60 meter. In 1971 werd de in 1890 gebouwde molen gerestaureerd. Helaas wordt er niet meer gemalen, wel zit er onder in de molen een theater. Opvallend is het bord onder de molen, de tekst daarop luidt:
DE WIND, EEN WONDER DOOR GODS MACHT
DRIJFT DEZE MOLEN DOOR ZIJN KRACHT
DOE GIJ UW GUNST O HEMELHEER
OP DEZE MOLEN DALEN HEER
EN WILT HEM AAN UW ZORG VERBINDEN
BEWAAR HEM VOOR DE FELLE WINDEN
VOOR ONWEER EN VOOR BLIKSEMSTRALEN
DIE BERGEN TREFT EN LAGE DALEN
MAAR DAT UW ZEGEN HEM BEWAAR
TOT VOORDEEL VAN DE EIGENAAR
Deze tekst komt vaker op molens voor. De molen is draaivaardig, maar wordt voor andere doeleinden gebruikt. Momenteel is in de molen op de begane grond een theater gevestigd.
Ik loop terug naar het Pieterpad en passeer na enige ti
jd huis Zelle. Het is een oude Gelders leen met als leenheer Pelgrim van Selle. In 1838 wordt het landgoed door de erven van A.J. Grothe verkocht aan R.E. baron van Dorth tot Medler. Sindsdien is het landgoed in handen van deze familie gebleven. Tot op de dag van vandaag is het landgoed in bezit van de familie Van Dorth tot Medler. Nog steeds wordt Huize Zelle door hen bewoond en het landgoed door hen geëxploiteerd. De familie Van Dorth stamt af van Elicher van Heeckeren. Om in te spelen op de veranderingen van de tijd, werden er in de jaren ’50 vier houten vakantiewoningen gebouwd voor verhuur. Dagloners die op het landgoed woonden en werkten trokken weg en de landbouwgrond die vrij kwam werd bij het eigen akkerbouwbedrijf gevoegd. De vrijkomende boerderijen werden in de jaren ’60 en ’70 verbouwd tot comfortabele vakantiewoningen. Hiermee werd het recreatiebedrijf verder uitgebreid en werd ingespeeld op het steeds groter wordende belang van vakantie- en vrijetijdsbesteding. Toen in de jaren ’80 ook de inkomsten uit de akkerbouw sterk terugliepen besloot de familie een deel van de akkers te gebruiken voor de aanleg van een golfbaan. Inmiddels ligt hier één van de mooiste 18 holes golfbanen van Oost Nederland, namelijk Golfclub ’t Zelle. Deze passeer ik wat later. Achter de karretjes lopen hele rijen bejaarden om een balletje te meppen.
Bij Varssel gaat het goed mis met de route. Ergens had ik af moeten slaan maar loop rechtdoor. De route is er niet minder om, wel veel en veel langer. Ik ontdek de fout en zelfs bij een herzien route loop ik weer verkeerd. Uiteindelijk kan ik ruim 6 km aan de route toevoegen. Niet echt mooie kilometers, veel liep ik namelijk naast een provinciale weg (waar ik ook al voor de verkeerde richting koos). Op dit deel zijn de routemarkeringen dan ook helaas avontuurlijk aangebracht, waardoor ik wellicht een markering heb gemist. Ook in Zelhem een vrijdagmarktje. Bij de plaatselijke Jumbo maar weer een koffie gehaald en snel verder. Er wachten nog 22 km op mij.
22 km, 6 april 2012
Links: