8. Coevorden-Hardenberg
LELIJK EN MOOI
In Winsum zie ik een aantal wandelaars de trein instappen, ik herken ze aan hun rugzak. Eerst overstappen in Groningen, waar de NS vindt dat je enkel via maar één ingang de trein mag betreden. Het is een lange trein, maar iedereen blijft opgepropt bij de ingang zitten, geen zin om door de smalle paden naar voren te lopen. De trein rijdt op tijd, de rit van Zwolle naar Coevorden is er een terug in de tijd. De luxe en aankleding zouden in de jaren 60 van de vorige eeuw niet hebben misstaan. Dat was de tijd dat ik met mijn tienertoer eveneens deze kant op ging. Vanuit het station loop ik langs het spoor tot de overgang. Het is hier bij het spoor een zooi. Coevorden aan de zuidkant is ronduit een armoedige en verloederde bende. Een verlaten benzinepomp van BIM is vernield. Al ruim een halfjaar wordt de prijs van Diesel als LULo beschreven. Er staan meerdere lege bedrijfsgebouwen. 
De stad Coevorden verloedert op deze plek behoorlijk. Het oude vestingstadje bedient grotendeels het Duitse achterland en daarvoor is de grond waarop het industrieterrein staat opgeofferd. Er is hier haastig gebouwd; de entree wordt gemarkeerd door een grote wigwam. Een bord naast die indianentent nodigt kinderen uit om elke 1e vrijdag van de maand naar de kinderdisco te komen. Tegenover het industrieterrein staat nog een molen. Het is de Arend, die werd gebouwd in 1894 voor molenmaker J.B. Soppe. In 1937 werd de molen hersteld en de roeden gestroomlijnd, 34 jaar later werd de gemeente Coevorden eigenaar. De molen is dan al jaren buiten bedrijf en in zeer slechte toestand.
In 1977 herstelt molenmaker J.D. Medendorp uit Zuidlaren het geheel. Op 18 oktober 2011 werden beide roeden door de fa. Molema gestreken. Na in de werkplaats te zijn nagekeken zijn zij op 9 november opnieuw gestoken en daarna voorzien van nieuwe hekkens en windborden.
Ik loop vervolgens een lang stuk langs een sloot vol met rommel. Op die manier mis je als wandelaar de lelijkheid van het industrieterrein. Aan het einde van het natte smalle slootpad kom je in een bijzonder gebiedje. Compensatie groen lijkt het wel. In 2005 werd verderop een landschapsontwerp met kunstwerk als overgang-begrenzing van het Leeuwerikkenveld (industriegebied) in een cultuur-historisch gebied van het stroomdal van de Kleine Vecht aangelegd. De kleine Vecht werd er zelfs iets voor verlegd. Wandelaars die zuidwaarts door de Poort van Drenthe lopen verlaten hier de provincie Drenthe. Het beeld is van de Amsterdamse kunstenaar Rob Schreefel en ligt op een verhoging, naast een moerassig landschap. Ik kom vervolgens langs het Afwateringskanaal. Hoewel de rommel van Coevorden achter mij ligt, is het niet echt mooi hier.
Na een lange tijd het oer uit de sloot te hebben gekeken kom ik in de buurt van de Haandrik. Bij de Haandrik kruist de Overijsselse Vecht het Kanaal Almelo-De Haandrik. Gelukkig heeft een boer hier toch nog aan de Pieterpadlopers gedacht, een kast met koffieapparaat geeft je de gelegenheid wat warms te gebruiken. Ik loop echter door.
Aan de overkant ligt Duitsland. Ik besluit er heen te lopen. Op de kaart lijkt het alsof er een sluis ligt. Dat wordt een vergissing, ik dool wat heen en weer en besluit langs de spoorlijn richting Haandrik te gaan. De Haandrik werd rond 1877 voor het eerst als plaatsnaam gebruikt voor een huizengroep, die zou zijn afgeleid van de naam van een huis dat hier stond. Van 1905 tot 1930 had De Haandrik aan de door de NOLS aangelegde spoorlijn Zwolle – Stadskanaal een eigen stopplaats. Als ik doorloop zie ik roeiers in het kanaal. Na tweehonderd meter komen de sluizen van het Overijssels Kanaal. Verder ga ik via buurtschap Holtheme en via de sportvelden kom ik in Gramsbergen.
Het eerste dat mij opvalt nabij het station van Gramsbergen is een beeld. Het is “Verzameling retour” van Tine van den Weyer. Vlak voor ik het dorp verlaat ligt er nog een beeld, het “Koekoeksklokgewicht” van Hans van den Ban. Ik vind dat beide beelden hier niet passen, het dorp zou beter af zijn zonder. Voor ik het dorp inloop maak ik nog een foto van een aanwijsbord welke aangeeft hoever het Pieterpad beide kanten nog op is. Er klopt m.i. niet veel van de afstand. 
Op het pleintje is zit bakkerij Meiboom. Daar kun je ook koffie drinken. Dat moet wel, want alle horeca gelegenheden zijn nog in diepe winterslaap. In het prachtige centrum tegenover de kerk staat een beeldengroep van 3 “Pieterpadwandelaars”. Nelleke Allersma is de maakster. Dit uit 1996 is een zeer aansprekende groep. Deze beeldengroep zorgde een aantal jaren geleden voor een bijzondere rechtsgang. In 2005 daagde de Stichting Beeldrecht, die de belangen van Allersma behartigt, de gemeente Hardenberg voor de rechter. De gemeente zou inbreuk hebben gemaakt op de auteursrechten van Allersma door een foto van een deel van de beeldengroep Pieterpad in Gramsbergen te gebruiken in haar publicaties. De rechter oordeelde dat er van inbreuk geen sprake was, onder andere omdat verveelvoudiging van hetgeen blijvend aan de openbare weg zichtbaar is, is toegestaan. Tegenover bakker Meiboom staat een meiboom. Op 13 februari 1795 werd er al een geplant op het huidige Meiboomplein, om de komst van de Fransen te vieren. Vandaag de dag draagt het plein nog steeds dezelfde naam. In 2001 werd op het Meiboomplein een symboliserende meiboom geplaatst, een mast met versierselen en symbolieken.
Ik verlaat Gramsbergen via mooie bochtige weggetjes met prachtige boerderijtjes en ga richting Ane. Even voor Ane sla ik niet links af, maar rechtsaf. Ik loop eerst naar het monument van Ane. In het moerasgebied, de Mommeriete, dat hier lag werd op 28 juli 1227 een felle strijd geleverd tussen Otto van Lippe, de bisschop van Utrecht en Rudolf II van Coevorden. Deze slag staat bekend als de Slag bij Ane. De inzet was vrijheid van Drenten en de Saksen. De slag bij Ane vond zijn oorsprong door een ruzie tussen burggraaf Egbert van Groningen (Kasteel Selwerd) en heer Rudolf van Koevorden. In het jaar 1227 trok de bisschop van Utrecht, Otto van Lippe, met 400 ridders naar Drenthe, om zelf als blijk van naastenliefde aan deze ruzie een einde te maken. Drentse boeren streden er echter om hun zelfstandigheid te behouden met Rudolf van Koevorden (kastelein van Koevorden) tegen de bisschop en zijn leger. De bisschop werd de moerassen van Ane ingelokt met als gevolg waardoor het leger en de bisschop vast kwamen te zitten. De Drenten maakten vervolgens korte metten met dit leger. Een jaar later werd Rudolf van Koevorden gevangen genomen en levend geradbraakt, de Drenten moesten als zoenoffer bij Coevorden een klooster bouwen. Er is echter nooit een klooster bij Coevorden gebouwd.
Bij de afslag naar de Anereschweg ter hoogte van huisnummer 11 sla ik af. Een mooi onverhard pad over de Aneresch voert langs twee bijzonder gebouwde, maar slecht onderhouden huizen. Het terrein hier glooit, meanders van de Vecht of het voorgebied van de stuwwal bij Lemele.
Via bochtige wegen nader ik het Engelandsche Bosch. De naam komt van “Bos in of bij weiland”. Het bos is bezaaid met kuilen en meertjes. Het Engelandsche Bosch is niet zo groot. Het is wel een interessante plek. Zandverstuivingen en een grotendeels dichtgegroeide Vechtarm hebben voor de vorm gezorgd. Vroeger stroomde hier de Vecht. Het zand dat de rivier afzette, werd opgestoven tot rivierduinen. Rivierduinen blijven erosiegevoelig. Als er geen vegetatie is, zal het zand weer gemakkelijk gaan verstuiven. Het loofhout in dit bos werd ooit gebruikt als boerengeriefhout. Als ik het bos weer uitloop zie ik de Collendoorner hooilanden. Een blik op de kaart laat zien dat deze hooilanden in een flauwe bocht rond het Engelandsche Bos liggen, het is een verlande arm van de Vecht . Nog een paar kilometer en ik kom langs de Vecht. Lelijke flats ontsieren hier de brede rivier. Het water staat ondanks de nattigheid nog laag. De uiterwaarden zijn kaal en leeg, een enkele vogel vliegt op als ik bij de Amaliabrug arriveer. Aan de andere kant ben ik in Hardenberg.
19 km, 10 maart 2012
Links: