15. Zelhem-Braamt
STIL EN SOMS SAAI
Zelhem is net als Vorden een druk plaatsje op zaterdag. Ook hier een markt, al is die niet zo leuk als de eerdere. Het lukt me niet een plek op het overvolle terras onder de toren van de Lambertikerk te vinden. De zon doet enorm zijn best de terraszitters zo goed mogelijk te behagen. Ik loop het dorp in om nog wat bananen en drinken te kopen. Gelukkig hier weer een Jumbo waar de koffie gratis is. Van de kassière kreeg 
ik bij het afrekenen ook nog eens een appel cadeau.
Zelhem was tot 2005 Zelhem een zelfstandige gemeente, maar bij een gemeentelijke herindeling werd Zelhem samengevoegd met de buurgemeenten Hummelo en Keppel, Steenderen, Hengelo en Vorden tot de gemeente Bronckhorst. Het centrum van dit dorp wordt gedomineerd door de Lambertikerk. De naam van deze kerk is bijzonder, komt echter nog wel in Aurich voor, maar lijkt van Italiaanse oorsprong. Toch is Lambertus de Latijnse vorm van de Germaanse naam Lambert. Dat betekent zoveel als ―beroemd (letterlijk: stralend, glanzend, schitterend) in zijn land. In de volksmond is deze Latijnse naam vervormd, tot Lammert en Ber(tus) met daarnaast vele andere verbasteringen, zowel mans- als vrouw-namen. Lambertus is duizenden malen vernoemd, al hebben maar heel weinigen hier weet van.
De Lambertus die aan de Zelhemse kerk zijn naam heeft gegeven, Lamberti, is de Latijnse tweede naamval, dus ―van Lambertus die in Maastricht geboren werd (rond 630).
De weg van Zelhem naar het 18 km verderop gelegen Braamt begint in een treurig en lelijk industriegebied. Vreemd genoeg is er op dit terrein ook bewoning. Industriële activiteiten zijn nodig, maar landschap technisch niet boeiend. Wat wel bijzonder is, is dat ik na het laatste bedrijfsgebouw al weer op een mooi zandpad loop. Boerderijen van keuterboertjes zien er mooi en opgeknapt uit. De kleine agrarische bedrijven zijn hun vroegere functie kwijt en worden nu enkel nog ter bewoning gebruikt.
Het verderop gelegen Heidenhoek is een heel andere zaak. Vroeger was het een graanmaalderij voor veevoer. Nu is het in zeer desolate staat. Nadat het plattelandsfabriekje in de jaren 90 van de vorige eeuw was verlaten trad het verval in. Ingegooide ruiten en verrotte kozijnen leveren een troosteloze aanblik. De grote graansilo en fabriek worden nu voor bewoning klaargemaakt. Een locatie is reeds verkocht. Volgens een groot bord komen er woonhuizen. 
Het lijkt me in een tijd van stagnerende huisverkoop gene eenvoudige zaak om zo’n project vn de grond te krijgen. Het verval gaat echter wel door.
Ik passeer na Erve Boeijnk een gebouwtje dat ik niet kan thuisbrengen. Het is een monument, na wat speurwerk ontdek ik dat het een Zondagschool (Garvelinkweg 6) is die werd gebouwd in 1926 en nu als monumentje opgeknapt.
Bij het Kolkstroeterpad ligt een houtwal langs het voetpad. Dankzij bewoners is na de ruilverkaveling van 2000 dit voetpad niet verdwenen. Het pad loopt langs de weilanden en akkers er lopen nog geen beesten. Het is volgen het bokje een omgeving met wel 137 wilde plantensoorten, ik herken ze niet. Verderop loop ik langs het gehucht IJzervoorde. Bij een schooltje staat een spandoek met start er op. Het blijkt een triatlon te zijn die op dit moment gelopen wordt. Van IJzervoorde ga ik richting kasteel Slangenburg, vermoedelijk het laatste landgoed dat ik tegenkom. Het is laat op d middag, dus alles is gesloten. Het kasteel is het middelpunt van het gelijknamige park en landgoed, dat bestaat uit bossen, akkers en weilanden. Het landgoed wordt door tractoren weer zo natuurlijk mogelijk gemaakt. Verdorde bladeren en omgevallen bomen maken het geheel desondanks lommerrijk.
Uniek aan de Slangenburg is de 17e-eeuwse aanleg van het landgoed, die nagenoeg geheel bewaard is gebleven.
De laatste bewoner in een lange reeks kasteelheren sinds de veertiende eeuw uit het geslacht Van Baer, generaal Frederik Johan van Baer (1645-1713), verloor zijn vrouw na een ernstige ziekte toen ze pas anderhalf jaar getrouwd waren. Frederik Johan is nooit hertrouwd en verrijkte de Slangenburg met schilderingen die hem constant herinnerden aan zijn geliefde vrouw. Van Baer was niet alleen een goed officier, hij was ook een uitstekend landbouwkundig econoom. Sinds Frederik Johan van Baer is de Slangenburg vele malen van eigenaar veranderd, meestal door vererving, maar tweemaal door verkoping. De laatste verkoop vond plaats in 1895 toen de Duitse houthandelaar en grootindustrieel Arnold Passmann uit Duisburg-Ruhrort het kasteel en aangrenzend landgoed overnam . Na de oorlog werd het kasteel van de Duitse familie als vijandelijk vermogen” onteigend en werd het onderdeel van het bezit van Staatsbosbeheer. Het kasteelplein is indrukwekkend. Alles ziet er goed onderhouden uit. Kasteel Slangenburg is het Gastenhuis van de Benedictijner Abdij St. Willibrord, op twintig minuten loopafstand. Achter het kasteel volgt nog een heel smal pad tussen hoge beuken in.
Als ik de spoorlijn Doetinchem-Winterswijk (1885) passeer ben ik in een redelijk saai deel van de wandeling terecht gekomen. Toch komt er nog een prachtige afgesloten sluisovergang. Een hoog hek laat passeren niet toe, een onderhoudsmedewerker ter plaatse vindt het echter geen probleem dit hek te openen. Wellicht als eerste wandelaar passeer ik de oude IJssel op die manier.
De oude IJssel heet een grensrivier te zijn tussen de Achterhoek en het rivierenlandschap. Over weilanden en slootjes gelopen kom via Warm, Vethuizen en Braamt uiteindelijk bij een bushalte. Alvorens ik weer thuis ben mag ik nog bijna 4 uur te genieten van het openbaar vervoer.
18 km, 6 april 2012
Links: